એસિડ વર્ષા- વ્યાખ્યા-કારણો-અસરો-નિવારણ | ACID RAIN

એસિડ વર્ષા | ACID RAIN

          હાલના સમયમાં આપની પૃથ્વી અલગ અલગ રીતે પ્રદુષિત થઈ રહી છે. જેનાં કારણે આપણાં પર્યાવરણ ને ખૂબ મોટુ નુકશાન પહોચી રહ્યુ છે. દિવસે ને દિવસે માનવ વસ્તીમાં વધારો થઈ રહ્યો છે જેનાં કારણે  દરેક વસ્તુની માંગમાં વધારો અને જીવન શૈલીમાં ખૂબ મોટા ફેરફારો થઈ રહ્યાં છે. જેનાં કારણે આપણે પ્રદુષણનો સામનો કરવો પાડી રહ્યો છે. આ પ્રદુષણ નાં કારણે અનેક પ્રકારે પર્યાવરણમાં ફેરફાર થઈ રહ્યાં છે અને અનેક પડકારોનો સામનો આપને કરવો પડી રહ્યો છે. આજ આપને અહી એવાજ એક પડકરની વાત કરવા જઈ રહ્યાં છીયે જેનું નામ છે એસિડ વર્ષા.

એસિડ વર્ષા એટલે શું?

એસિડ વર્ષની વ્યાખ્યા

પ્રદુષિત વાયુઓ જ્યારે વરસાદ નાં પાણી સાથે ભળે અને તે પાણી ની ph 5.6 કરાતા ઓછી હોય તો તે વરસાદી પાણી ને એસિડ વર્ષા કહે છે.

વરસાદ કેવી રીતે પડે છે?

એસિડ વર્ષા થવાના કારણો

એસિડિક વાયુઓ વાતાવરણમાં છોડવાથી એસિડ વરસાદ થાય છે.  એસિડ વરસાદ માટે જવાબદાર બે પ્રાથમિક વાયુઓ સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ (SO2) અને નાઇટ્રોજન ઓક્સાઇડ્સ (NOx) છે.  આ વાયુઓ કુદરતી અને માનવ સ્ત્રોતો દ્વારા ઉત્સર્જિત થાય છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

 અશ્મિભૂત ઇંધણનું બર્નિંગ: 

પાવર પ્લાન્ટ્સ અને ફેક્ટરીઓ કે જે કોલસો, તેલ અને કુદરતી ગેસને બાળે છે તે વાતાવરણમાં સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ અને નાઇટ્રોજન ઑકસાઈડનો મોટો જથ્થો છોડે છે.

 વાહનવ્યવહાર: 

કાર, ટ્રક અને અન્ય વાહનો પણ હવામાં નાઇટ્રોજન ઓક્સાઇડ છોડે છે, ખાસ કરીને જ્યારે ગેસોલિન સળગાવવામાં આવે છે.

 કૃષિ પદ્ધતિઓ: 

ખેતીમાં નાઇટ્રોજન આધારિત ખાતરો અને પ્રાણીઓના કચરાનો ઉપયોગ હવામાં નાઇટ્રોજન ઓક્સાઇડ પણ મુક્ત કરી શકે છે.

 કુદરતી સ્ત્રોતો: 

જ્વાળામુખી ફાટી નીકળવો, જંગલની આગ અને વીજળી વાતાવરણમાં સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ અને નાઇટ્રોજન ઑક્સાઈડ છોડે છે.

 એકવાર વાતાવરણમાં મુક્ત થયા પછી, આ વાયુઓ પાણી, ઓક્સિજન અને અન્ય રસાયણો સાથે પ્રતિક્રિયા કરીને સલ્ફ્યુરિક એસિડ અને નાઈટ્રિક એસિડ બનાવે છે, જે પછી એસિડ વરસાદ તરીકે પૃથ્વી પર પાછા પડે છે.  એસિડ વરસાદ જંગલો, સરોવરો અને અન્ય ઇકોસિસ્ટમને તેમજ ઇમારતો અને પુલો જેવા માનવીય માળખાને નોંધપાત્ર નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

એસિડ વર્ષાની અસરો

• એસિડ વર્ષાથી નદી તળાવ અને સમુદ્રનું પાણી એકીડિક બને છે જેનાં કારને પાણીમાં વસવાટ કરતા સજીવો જેવાકે માછલી, કાચબા વગેરે જેવા પ્રાણીઓ અને જલજ વનસ્પતિને મોટા પ્રમાણમાં નુકશાન થાય છે.
• એસિડવર્ષના કારને જમીનની ફળદ્રુપતામા ઘટાડો થાય છે અને બિનઉપજાઉ બને છે.
• એસિડવર્ષાથી જંગલો ને નુકશાન પહોંચે છે.
• એસિડવર્ષાથી ઐતિહાસિક ઈમારતો ને નુકશાન પહોંચે છે.

એસિડ વર્ષા અટકાવવાના ઉપાયો

એસિડ વર્ષા અટકાવવા કે ઘટાડવા માટે કેટલાંક ઉપાયો અપનાવી શકાય જેમ કે,

• શક્યહોય ત્યાં સુધી વાહનોનો ઉપયોગ ઘટાડવો.
• વાહનોમાટે CNG બળતણ નો ઉપયોગ કરવો.
• વિદ્યુતનો જરૂરીયાત મુજબ ઉપયોગ કરાવો કારણ કે વિદ્યુત ઉત્પન્ન કરવા માટે મોટા પ્રમાણમાં કોલસો ઉપયોગમા લેવામાં આવે છે જે આડકતરી રીતે એસિડ વર્ષા માટે જવાબદાર છે.
• વનસંરક્ષણ માટેના ઉપાયો કરવા અને વૃક્ષારોપણમા વધારો કરાવો જેથી CO2 જેવા વાયુઓ ઘટાડી શકાય.
• 5 R નાં નિયમ નો ઉપયોગ કરાવો.
• જાણો આ 5 R નો નિયમ