3rd March | વિશ્વ વન્યજીવન દિવસ |

 વિશ્વ વન્યજીવન દિવસ

 વન્યજીવનના મહત્વ અને તેના સંરક્ષણની જરૂરિયાત વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે દર વર્ષે 3જી માર્ચે વિશ્વ વન્યજીવન દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.  ઇકોલોજીકલ સંતુલન જાળવવામાં વન્યજીવનના મહત્વને પ્રકાશિત કરવા અને માનવીય પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા અનેક પ્રજાતિઓના અસ્તિત્વ સામેના જોખમોને સ્વીકારવા માટે યુનાઇટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા 2013 માં પ્રથમ વખત આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.

 ઇકોસિસ્ટમ્સ અને સમગ્ર ગ્રહની કામગીરીમાં વન્યજીવન નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે.  પરાગનયન, જમીનની ફળદ્રુપતા અને જળ શુદ્ધિકરણ જેવી આવશ્યક ઇકોસિસ્ટમ સેવાઓ પૂરી પાડવાથી માંડીને માનવ આજીવિકાને ટેકો આપવા અને સાંસ્કૃતિક, મનોરંજન અને સૌંદર્યલક્ષી લાભો પ્રદાન કરવા સુધી, વન્યજીવન આપણી સુખાકારી અને અસ્તિત્વ માટે જરૂરી છે.  કમનસીબે, વનનાબૂદી, વસવાટની ખોટ, શિકાર, આબોહવા પરિવર્તન અને પ્રદૂષણ જેવી માનવીય પ્રવૃતિઓ ઘણી પ્રજાતિઓના પતન અને કુદરતી રહેઠાણોના અધોગતિ તરફ દોરી ગઈ છે.

 વિશ્વ વન્યજીવ દિવસ 2023 ની થીમ "જંગલો અને આજીવિકા: લોકો અને ગ્રહને ટકાવી રાખવા" છે.  થીમ માનવ સુખાકારી માટે જંગલોના મહત્વ અને લોકો અને વન્યજીવો બંનેના લાભ માટે તેમને સુરક્ષિત રાખવાની જરૂરિયાત પર પ્રકાશ પાડે છે.  જંગલો ઘણી ભયંકર પ્રજાતિઓનું ઘર છે અને આબોહવાનું નિયમન, જમીનની ફળદ્રુપતા જાળવવા અને જળ ચક્રને ટેકો આપવા જેવી આવશ્યક સેવાઓ પૂરી પાડે છે.  તેઓ લાખો લોકોને આજીવિકા પૂરી પાડે છે, ખાસ કરીને વિકાસશીલ દેશોમાં, જેઓ ખોરાક, બળતણ, દવા અને આવક માટે વન સંસાધનો પર આધાર રાખે છે.

 વનનાબૂદી, લોગીંગ, ખેતીમાં રૂપાંતર, ખાણકામ અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓથી જંગલો જોખમમાં છે જે વસવાટના નુકશાન અને અધોગતિનું કારણ બને છે.  જંગલોના વિનાશને કારણે જૈવવિવિધતા, જમીનનું ધોવાણ, આબોહવા પરિવર્તન અને તેમના પર નિર્ભર સમુદાયોનું વિસ્થાપન થયું છે.  જંગલો અને તેમના વન્યજીવનની ખોટ માનવ સુખાકારી માટે ગંભીર અસરો ધરાવે છે, જેમાં ઇકોસિસ્ટમ સેવાઓની ખોટ, સાંસ્કૃતિક વિવિધતાની ખોટ અને ગરીબી અને અસમાનતાની વૃદ્ધિનો સમાવેશ થાય છે.

 સમુદાયો અને ગ્રહના ટકાઉ વિકાસ માટે જંગલો અને તેમના વન્યજીવનનું રક્ષણ કરવું મહત્વપૂર્ણ છે.  તેને સરકારો, સ્થાનિક સમુદાયો, નાગરિક સમાજ સંસ્થાઓ અને ખાનગી ક્ષેત્ર સહિત બહુવિધ હિસ્સેદારોની સંડોવણીની જરૂર છે.  વન સંસાધનોનું સંરક્ષણ અને ટકાઉ ઉપયોગ યોગ્ય વૈજ્ઞાનિક જ્ઞાન, સહભાગી નિર્ણય લેવા અને આદિવાસી લોકો અને સ્થાનિક સમુદાયોના અધિકારોના આદર પર આધારિત હોવો જોઈએ.

 જંગલો ઉપરાંત, અન્ય રહેઠાણો અને ઇકોસિસ્ટમ પણ વન્યજીવ સંરક્ષણ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.  વેટલેન્ડ્સ, મહાસાગરો, ઘાસના મેદાનો અને પર્વતો ઘણી પ્રજાતિઓનું ઘર છે અને આવશ્યક ઇકોસિસ્ટમ સેવાઓ પ્રદાન કરે છે.  આ ઇકોસિસ્ટમનું સંરક્ષણ અને પુનઃસંગ્રહ ઘણી પ્રજાતિઓના અસ્તિત્વ અને માનવ સમાજની સુખાકારી માટે નિર્ણાયક છે.

 વન્યપ્રાણીસૃષ્ટિના ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ માનવ પ્રવૃત્તિઓ જેમ કે શિકાર, શિકાર અને ગેરકાયદેસર વન્યપ્રાણીનો વેપાર છે.  શિકાર અને ગેરકાયદેસર વેપાર એ હાથી, ગેંડા, વાઘ, પેંગોલિન અને અન્ય ઘણી પ્રજાતિઓ સહિત ઘણી પ્રજાતિઓ માટે મુખ્ય જોખમ છે.  આ પ્રવૃત્તિઓ હાથીદાંત, ગેંડાના શિંગડા અને પરંપરાગત દવાઓ જેવા વન્યજીવન ઉત્પાદનોની માંગ દ્વારા સંચાલિત થાય છે, જે તેમના કથિત ઔષધીય અથવા સાંસ્કૃતિક ગુણધર્મો માટે મૂલ્યવાન છે.

 શિકાર અને ગેરકાયદેસર વેપારનો સામનો કરવા માટે, ઘણા દેશોએ ભયંકર પ્રજાતિઓ અને તેમના રહેઠાણોને બચાવવા માટે કાયદા અને નિયમો લાગુ કર્યા છે.  આ ઉપરાંત, આંતરરાષ્ટ્રીય કરારો જેમ કે સંમેલન ઓન ઇન્ટરનેશનલ ટ્રેડ ઇન એન્ડેન્જર્ડ સ્પીસીઝ ઓફ વાઇલ્ડ ફૌના એન્ડ ફ્લોરા (સીઆઇટીઇએસ) અને યુનાઇટેડ નેશન્સ કન્વેન્શન ઓન જૈવિક વિવિધતા (સીબીડી) વન્યજીવ સંરક્ષણમાં વૈશ્વિક સહકાર માટે માળખું પૂરું પાડે છે.

 વન્યજીવ સંરક્ષણ માટે શિક્ષણ અને જાગૃતિ-વધારો પણ મહત્વપૂર્ણ છે.  લોકોને વન્યજીવનના મહત્વ અને તેની સામેના જોખમો વિશે શિક્ષિત કરીને, અમે વર્તન પરિવર્તનને પ્રોત્સાહન આપી શકીએ છીએ અને પ્રજાતિઓ અને તેમના રહેઠાણોને સુરક્ષિત રાખવા માટે પગલાંને પ્રેરણા આપી શકીએ છીએ.  વિશાળ પ્રેક્ષકો સુધી પહોંચવા અને વન્યજીવ સંરક્ષણના મહત્વ વિશે જાગૃતિને પ્રોત્સાહન આપવા પર્યાવરણીય શિક્ષણને શાળાના અભ્યાસક્રમ, સામુદાયિક આઉટરીચ કાર્યક્રમો અને મીડિયા ઝુંબેશમાં સામેલ કરી શકાય છે.

 નિષ્કર્ષમાં, વિશ્વ વન્યપ્રાણી દિવસ એ વન્યજીવનના મહત્વ અને તેના સંરક્ષણની જરૂરિયાત વિશે જાગૃતિ લાવવાનો એક મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગ છે.  2023 ની થીમ, "જંગલો અને આજીવિકા: લોકો અને ગ્રહને ટકાવી રાખવા,"